مشروح اخبار و مقالات

• اخبار
• 15 اردیبهشت 1401

بیماری سرخک

سرخک یک عفونت ویروسی دوران کودکی است که به شدت قابل سرایت می باشد. این بیماری از طریق واکسیناسیون بطور قابل توجهی قابل پیش گیری می باشد.
اگرچه ایران در سال گذشته موفق به اخذ گواهی حذف سرخک از سازمان جهانی بهداشت شد، اما متاسفانه در افغانستان به عنوان یکی از کشورهای همسایه بیماری سرخک شایع شد به گونه ای که براساس اعلام وزارت بهداشت از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون 98 نفر در ایران به این بیماری مبتلا شده‌اند.
این بیماری می تواند برای کودکان بسیار جدی و حتی کشنده باشد. هرچند که با واکسیناسیون گسترده علیه بیماری سرخک میزان مرگ و میر به واسطه این بیماری پایین است، اما هنوز سالیانه درحدود 100,000 نفر در جهان به دلیل این بیماری می میرند که بیشتر این افراد سن کمتراز 5 سال دارند.
علائم بالینی سرخک:
علائم و نشانه های عفونت با ویروس عامل سرخک 10-14 روز پس از تماس با ویروس شروع می شود و این علائم شامل موارد زیر می باشد.
1- تب
2- سرفه های خشک
3- آبریزش بینی
4- گلو درد
5- التهاب چشم
6- رش های پوستی
7- دانه های سفید رنگ درقسمت داخلی دهان
علائم عفونت در یک دوره 2-3 هفته ای بروز می کند که به ترتیب شامل موارد زیر می باشد:
1- دوره عفونت و انکوباسیون: در 10-14 روز اول پس از تماس با ویروس هیچ گونه علائم بالینی وجود نخواهد داشت.
2- علائم و نشانه های غیراختصاصی: علائم سرخک معمولا با یک تب خفیف تا متوسط همراه با سرفه، آبریزش بینی، التهاب چشم و گلو درد شروع می شود. که این علائم ممکن است بین 2-3 روز وجود داشته باشند.
3- بیماری حاد و رش های پوستی: رش ها نقاط کوچک قرمز رنگ هستند که برخی از آنها برآمده می شوند. این رش ها به پوست ظاهری قرمز رنگ می دهند که این علائم ابتدا در پوست صورت ظاهر می شوند.
در روزهای بعد رش ها بر روی پوست بازو و تنه ظاهر شده و نهایتا در ران پا و قسمت های پائینی پا بروز پیدا می کنند. همزمان با این علائم، تب بسیار شدید شده و ممکن است به حدود 40-41 درجه سانتی گراد برسد.
پس از آن رش های پوستی به تدریج فروکش می کند که این پدیده نیز ابتدا از صورت شروع شده و به اندام های انتهایی و پاها می رسد.
4- دوره انتقال: فرد آلوده به ویروس سرخک به مدت 8 روز در دوره عفونت، قابلیت انتقال عفونت به فرد دیگر را دارد که این 8 روز شامل 4 روز قبل از شروع رش های پوستی تا 4 روز پس از بروز این رش ها می باشد.
تشخیص:
تشخیص بیماری سرخک توسط پزشک و بر اساس خصوصیات رش های پوستی و هم چنین نقاط سفید- آبی در دیوارۀ داخلی دهان انجام می گیرد. اگر چه رش های پوستی ممکن است در بسیاری از بیماری های دیگر نیز مشاهده شود و باعث گمراهی شوند. بنابراین ممکن است برای تشخیص نیاز به انجام آزمایش خون باشد که می تواند مشخص کند که آیا رش های پوستی مربوط به بیماری سرخک می باشند یا خیر.
هم چنین این بیماری را می توان از طریق آزمایش بر روی نمونه ادرار و یا نمونه ای که با سوآپ از گلو گرفته می شود، تشخیص داد.
((جهت آشنایی بیشتر با روش تشخیص آزمایشگاهی سرخک به قسمت منوی آزمایشات (گزینه measles ) مراجعه نمایید))
درمان:
برای بیماری سرخک درمان اختصاصی وجود ندارد.
در افرادی که برای سرخک واکسینه نشده اند شامل کودکان، می توان طی 72 ساعت پس از در معرض قرار گرفتن با ویروس سرخک از واکسن سرخک به منظور محافظت در برابر بیماری استفاده کرد.
در چنین مواردی حتی اگر فرد به بیماری سرخک هم مبتلا شود معمولا بیماری خفیف تر بوده و مدت زمان بیماری کوتاه تر می باشد.
زنان باردار، کودکان و افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند و در معرض ویروس قرار گرفته اند ممکن است به آنها آنتی بادی یا به اصطلاح گلوبولین ایمنی سرم تزریق شود. در 6 روز اول مواجهه با ویروس، این آنتی بادی می تواند از بروز علائم سرخک جلوگیری کرده و یا علائم آن را کاهش دهد.
- داروهای تب بر: برای کاهش تب که با عفونت سرخک همراه است ممکن است داروهایی مانند: استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن تجویز گردد.
از مصرف داروی آسپرین در بچه ها و کودکانی که دارای علائم سرخک هستند بایستی اجتناب کرد.
- آنتی بیوتیک ها: عفونت باکتریایی مثل ذات الریه یا عفونت گوش ممکن است در افراد مبتلا به سرخک بصورت همزمان اتفاق بیفتد در چنین مواردی بایستی از درمان آنتی بیوتیکی استفاده کرد.
- ویتامین A: کودکانی که کمبود ویتامین A دارند مستعد ابتلا به فرم شدیدتری از بیماری سرخک هستند. مصرف ویتامین A می تواند سبب کاهش علائم سرخک شود.
راهکارهای مورد استفاده در خانه:
1- استراحت و عدم فعالیت بیش ازحد
2- مصرف مقدار مناسبی از مایعات مانند آب، آب میوه و دمنوش های گیاهی برای جبران آب از دست رفته به دلیل تب و تعریق
3- استفاده از دستگاه های تولید بخار خانگی برای تسکین سرفه و خشکی گلو
4- اگر علائم حساسیت به نور وجود دارد. در اتاق با نور کم استراحت کرده و از عینک آفتابی استفاده شود. هم چنین از کتاب خواندن و نگاه کردن به تلویزیون درصورتی که باعث ناراحتی چشم می شود، بایستی خودداری کرد.

منابع: 
1.    Goodson JL, et al. Measles 50 years after use of measles vaccine. Infectious Disease Clinics of North America. 2015;29:725.
2.    Goldman L, et al., eds. Measles. In: Goldman-Cecil Medicine. 25th ed. Philadelphia, Pa.: Saunders Elsevier; 2016. https://www.clinicalkey.com. Accessed March 2, 2018.
3.    Gans H, et al. Measles: Epidemiology and transmission. https://www.uptodate.com/contents/search. Accessed March 2, 2018.
4.    AskMayoExpert. Measles. Rochester, Minn.: Mayo Foundation for Medical Education and Research; 2017.
5.    Kliegman RM, et al. Measles. In: Nelson Textbook of Pediatrics. 20th ed. Philadelphia, Pa.: Elsevier; 2016. https://www.clinicalkey.com. Accessed March 2, 2018.
6.    Reye's syndrome information page. National Institute of Neurological Disorders and Stroke. https://www.ninds.nih.gov/Disorders/All-Disorders/Reyes-Syndrome-Information-Page. Accessed March 2, 2018.
7.    Gans H, et al. Measles: Clinical manifestations, diagnosis, treatment, and prevention. https://www.uptodate.com/contents/search. Accessed March 2, 2018.
8.    Tannous LK, et al. A short clinical review of vaccination against measles. Journal of the Royal Society of Medicine Open. 2014;5:1. http://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/2054270414523408. Accessed March 2, 2018.
9.    AskMayoExpert. Measles. Rochester, Minn.: Mayo Foundation for Medical Education and Research; 2018.
10.    Measles (rubeola). For healthcare professionals. Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/measles/hcp/index.html. Accessed May 17, 2019.
11.    Questions about measles. Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/measles/about/faqs.html. Accessed Jan. 13, 2020.