آزمایشگاه پیوند

Creatine kinase ( کراتین فسفوکیناز ، CPK ، CK)

کاربرد
اطلاعات بالینی
مقادیر نرمال
تفسیر
هشدار ها
رفرانس ها

تشخیص و پایش میوپاتی یا سایر تروماها و آسیب عضلانی ناشی از دارو یا سم

کراتین کیناز (CK) آنزیمی است که فسفوریلاسیون برگشت پذیر کراتین (Cr) توسط آدنوزین تری فسفات (ATP) را کاتالیز می کند. از نظر فیزیولوژیکی ، هنگامی که عضله منقبض می شود ، ATP به آدنوزین دی فسفات (ADP) تبدیل می شود و CK با استفاده از کراتین فسفات به عنوان مخزن فسفوریلاسیون ، فسفوریلاسیون ADP به ATP را کاتالیز می کند. آنزیم CK دیمری است که از زیر واحدهای مشتق شده از عضله (M) یا مغز (B) تشکیل شده است. سه ایزوآنزیم شناسایی شده است: عضله مخطط(اسکلتی) (MM) ، بافت قلب (MB) و مغز (BB). CK سرم طبیعی عمدتا ایزوآنزیم CK-MM است. فعالیت CK در عضلات مخطط (ایزوآنزیم MM) ، بافت قلب (ایزوآنزیم MB) و مغز (ایزوآنزیم BB) بیشترین است. غلظت CK سرم بازتابی از توده عضلانی است و باعث می شود مردان غلظت بیشتری نسبت به زنان داشته باشند. CK ممکن است برای ارزیابی میوپاتی و پایش بیماران مبتلا به رابدومیولیز از نظر آسیب حاد کلیه اندازه گیری شود.

بسته به نوع کیت و روش انجام آزماش مقادیر مرجع می تواند متفاوت باشد.
مردان
کوچکتر و مساوی 3 ماه : تعیین نشده است.
بزرگتر از 3 ماه : 39-308 U/L
زنان
کوچکتر و مساوی 3 ماه : تعیین نشده است.
بزرگتر از 3 ماه : 26-192 U/L
توجه: ورزش شدید یا تزریق عضلانی ممکن است باعث افزایش گذرا کراتین کیناز (CK) شود.

فعالیت کراتین کیناز سرم (CK) ممکن است در بیماران مبتلا به بیماری حاد مغزی-عروقی یا مداخله جراحی مغز و اعصاب و با ایسکمی مغزی و همچنین تقریباً در همه بیماران در صورت آسیب ، التهاب یا نکروز عضله اسکلتی یا قلبی افزایش یابد ، از جمله:
- انواع دیستروفی عضلانی خصوصاً در دیستروفی عضلانی پیشرونده (به ویژه دیستروفی عضلانی وابسته به رابطه جنسی دوشن).
- میوزیت ویروسی ، پلی میوزیت و بیماری های عضلانی مشابه
-هیپرترمی بدخیم ، یک بیماری تهدیدکننده زندگی که با تب بالا مشخص می شود و با تجویز بیهوشی استنشاقی ایجاد می گردد.
- ترومای عضلانی ، که باعث افزایش CK در طی 12 ساعت از شروع ، اوج طی 1 تا 3 روز و کاهش 3 تا 5 روز پس از قطع آسیب عضلانی می شود.
- فعالیت های CK سرم بیش از 200 برابر حد بالای مقدار طبیعی ممکن است در رابدومیولیز حاد دیده شود ، و بیمار را در معرض خطر بزرگی برای بروز نارسایی حاد کلیه قرار دهد.
- برخی از داروها از جمله استاتین ها ، فیبرات ها ، ضد ویروس ها و آنتاگونیست های گیرنده آنژیوتانسین II
- میوپاتی غدد درون ریز ، که علت آن کم کاری تیروئید است. در حدود 60٪ افراد کم کار تیروئید افزایش متوسط فعالیت CK را تا 5 برابر بیشتر از حد مرجع فوقانی نشان می دهند.
- زایمان طبیعی باعث افزایش 6 برابری آنزیم در سرم مادر می شود.
برای تشخیص سکته قلبی ، تغییرات در CK سرم و ایزوآنزیم بافت قلب آن (MB) تا حد زیادی توسط مارکرهای غیر آنزیمی خاص قلبی ، تروپونین I یا T قلب جایگزین شده است.

ورزش ، ضربه عضلانی (ورزش های تماسی ، حوادث رانندگی ، تزریق عضلانی ، جراحی ، تشنج ، نیش زنبور و سوختگی) و داروهایی مانند استاتین های کاهش دهنده کلسترول می توانند به عضله آسیب برسانند و غلظت کراتین کیناز (CK) سرم را افزایش دهند.
مشخص شده است که غلظت CK در جمعیت نژاد سیاه نسبتاً بیشتر است.

1. Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests. Fourth edition. Edited by Wu AHB. St. Louis, Saunders Elsevier, 2006;306-307
2. Huerta-Alardin AL, Varon J, Marik PE: Bench-to-bedside review: Rhabdomyolysis -- an overview for clinicians. Crit Care 2005 Apr;9(2):158-169
3. Morandi L, Angelini C, Prelle A, et al: High plasma creatine kinase: review of the literature and proposal for a diagnostic algorithm. Neurol Sci 2006 Nov:27(5):303-311