آزمايشگاه پاتوبيولوژي پيوند

Protein C Activity, Plasma

کاربرد
اطلاعات بالینی
مقادیر نرمال
تفسیر
هشدار ها
منابع

کاربرد:
یک آزمایش اولیه برای شناسایی بیمارانی که مشکوک به نقص ارثی کمبود پروتئین C هستند و با علائم ترومبوز همراه هستند.
شناسایی و تأیید نقص پروتئین C نوع I و II
شناسایی و تأیید تشخیص نقص ارثی هموزیگوت پروتئین C
شناسایی کاهش اکتسابی عملکرد پروتئین C در مواردی مانند استفاده از داروهای ضدانعقاد خوراکی، کمبود ویتامین K، بیماری های کبدی، انعقاد داخل عروقی و فیبرینولیز.

نمونه مورد نیاز :
پلاسمای فاقد پلاکت جداشده از خون حاوی ضدانعقاد سیترات سدیم

روش انجام آزمایش :
Chromogenic Assay

اطلاعات بالینی :
پروتئین C یک پروآنزیم انعقادی وابسته به ویتامین K می باشد که توسط کبد سنتز می شود و سپس وارد گردش خون می شود. نیمه عمر بیولوژیکی پروتئین C درحدود 6-10 ساعت می باشد (چیزی درحدود نیمه عمر فاکتور VII انعقادی)
پروتئین C توسط ترومبین و درحضور یک کوفاکتور درسطح سلول اندوتلیال عروقی به نام Thrombomodulin فعال می شود که به این فرم فعال Activaed Protein C (APC) گفته می شود.
عملکرد APC تخریب پروتئولیتیک فاکتورV و VIII انعقادی و غیرفعال کردن آن ها می باشد.
APC هم چنین از طریق غیرفعال کردنِ ممانعت کنندۀ فعال کنندۀ پلاسمینوژن (PAI-1) سبب افزایش فیبرینولیز می شود.
فعالیت APC از طریق یک کوفاکتور پلاسمایی وابسته به ویتامین K به نام پروتئین S افزایش می یابد.
افرادیکه دارای نقص ارثی هموزیگوت پروتئین C هستند به دلیل نقص در غیرفعال سازی فاکتورهای انعقادی (V,VIII) دچار ترومبوزهای شدیدی در دوران نوزادی می شوند.
افرادی که دارای نقص هتروزیگوت پروتئین C می باشند دارای استعداد ابتلا به ترومبوز هستند. برخی از افراد با نقص ارثی هتروزیگوت پروتئین C ممکن است هیچ علائم ترومبوز و یا استعداد به ترومبوز نداشته باشند و این علائم ممکن است در سایر اعضای خانواده نیز مشاهده نشود.
امّا این افراد ممکن است در معرض خطر بروز نکروز پوستی در همراهی با مصرف وارفارین باشند.
دو نوع مختلف از نقص ارثی هتروزیگوت پروتئین C وجود دارد :
نوع I : که درآن هم نقص عملکردی و هم کمبود آنتی ژنی پروتئین C وجود دارد.
نوع II : که درآن سطح آنتی ژنی پروتئین C طبیعی است امّا از لحاظ عملکردی دچار نقص می باشد.

نقص اکتسابی در پروتئین C می تواند در همراهی با موارد زیر اتفاق بیفتد:
کمبود ویتامین K
ضدانعقادهای خوراکی با ترکیبات کومارین (Coumarin)
بیماری های کبدی
انعقاد داخل عروقی / فیبرینولیز / انعقاد داخل عروقی منتشره.
اهمیت بالینی نقص اکتسابی پروتئین C هنوز مشخص نیست.

مقادیر طبیعی :
70 – 150 %

تفسیر نتایج :
مقادیر کمتر از %60 تا %70 درصورتی که علل اکتسابی وجود نداشته باشد ممکن است نشان دهنده نقایص ارثی باشد.
فعالیت پروتئین C و آنتی ژن پروتئین C در افراد مبتلا به نقص هموزیگوت پروتئین C غیرقابل شناسایی می باشد.
درمان با داروهای ضدانعقادی خوراکی (وارفارین ، کومادین) باعث کاهش فعالیت پروتئین C می شود و باعث اختلال در تمایز موارد ارثی نقص پروتئین C از موارد اکتسابی می شود. درچنین مواردی اندازه گیری همزمان فعالیت فاکتور VII انعقادی می تواند در افتراق بین موارد ارثی و اکتسابی کمک کننده باشد. زیرا در موارد مصرف داروهای ضدانعقاد خوراکی فعالیت فاکتور VII نیز همزمان با کاهش فعالیت پروتئین C کاهش می یابد.
اهمیت بالینی افزایش فعالیت پروتئین C ناشناخته است.

هشدارها :
فعالیت پروتئین C ممکن است تحت تاًثیر موارد زیر قرار بگیرد :
- 2 u/mL ≤ unfractionated Heparin
- 2 u/mL < Low molecular Weigh Heparin
- 500 mg/dL < Hemoglobin
- 21 mg/mL < Bilirubin
- 890 mg/dL < Triglycerides
Lipemia ممکن است با ارزیابی عملکرد پروتئین C تداخل ایجاد کند.
نمونه های خون برای ارزیابی فعالیت پروتئین C بایستی درحالت ناشتا جمع آوری شود.(درصورت امکان)

منابع :

1. Mannucci PM, Owen WG: Basic and clinical aspects of proteins C and S. In: Bloom AL, Thomas DP, eds. Haemostasis and Thrombosis. 2nd ed. Churchill Livingstone; 1987:452-464.

2. Marlar RA, Mastovich S: Hereditary protein C deficiency: a review of the genetics, clinical presentation, diagnosis and treatment. Blood Coagul Fibrinolysis. 1990;1:319-330.

3. Marlar RA, Montgomery RR, Broekmans AW: Diagnosis and treatment of homozygous protein C deficiency. Report of the Working Party on Homozygous Protein C Deficiency of the Subcommittee on Protein C and Protein S, International Committee on Thrombosis and Haemostasis. J Pediatr. 1989;114:528-534.

4. Miletich J, Sherman L, Broze G Jr: Absence of thrombosis in subjects with heterozygous protein C deficiency. N Engl J Med. 1987;317:991-996.

5. Pabinger I, Allaart CF, Hermans J, Briet E, Bertina RM: Hereditary protein C-deficiency: laboratory values in transmitters and guidelines for the diagnostic procedure. Report on a study of the SSC Subcommittee on Protein C and Protein S. Protein C Transmitter Study Group. Thromb Haemost. 1992 Oct 5;68(4):470-474.