آزمایشگاه پیوند

QuantiFERON-TB, Blood

کاربرد
اطلاعات بالینی
مقادیر طبیعی
تفسیر نتایج
هشدارها
منابع

یک روش غیرمستقیم برای شناسایی عفونت با مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (عامل بیماری سل) در کنار سایر ارزیابی های دیگر مانند رادیوگرافی و علائم بالینی و آزمایشگاهی.
این تست برای تشخیص عفونت فعال توبرکلوزیس پیشنهاد نمی شود.

روش انجام آزمایش :
Chemiluminescence Immunoassay (CLIA)/
Enzyme-Linked Immunosorbent Assay (ELISA)

نمونه مورد نیاز :
Whole Blood in QuantiFERON-TB Li-Hep Collection Tube

عفونت نهفته سل، یک شرایط بدون علائم و غیر مسری است که می تواند برای سالها در فرد وجود داشته باشد و ممکن است به فرم فعال سل تبدیل شود. این پدیده در افراد با سیستم ایمنی ضعیف بیشتر مشاهده شده است. هدف اولیه در تشخیص عفونت نهفته سل، شروع درمان برای جلوگیری از پیشرفت بیماری به وضعیت فعال است.
در گذشته تشخیص عفونت نهفته سل با استفاده از تست پوستی توبرکولین انجام می شد. این روش دارای یکسری محدودیت هایی از جمله محدودیت در تفسیر نتایج، حساسیت پایین تست در افراد با ضعف سیستم ایمنی، امکان نتایج مثبت کاذب در افرادیکه واکسن BCG دریافت کرده اند و هم چنین در افرادیکه با سایر گونه های مایکوباکتریوم آلوده شده اند، می باشد. آزمایش QuantiFERON-TB Gold plus یک روش تشخیصی بر اساس ارزیابی آزادسازی IFN-γ می باشد که در واقع پاسخ ایمنی سلولی نسبت به کمپلکس های آنتی ژنی CFP-10 , ESAT-6 باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس را ارزیابی می کند.
این 2 پروتئین در سویه های BCG و هم چنین سایر مایکوباکتریوم ها بجز مایکوباکتریوم Kansasii و szulgi ، marinum وجود ندارد.
افرادیکه با کمپلکس مایکوباکتریوم توبرکلوزیس مانند M.bovis، M.africanum، M.microti، M.caprae ، M.canetti آلوده می شوند معمولاً دارای لنفوسیت هایی در خون هستند که این آنتی ژن های اختصاصی را شناسایی می کنند و این شناسایی منجر به تولید و آزادسازی اینترفرون گاما IFN-γ)) می شود. این سایتوکاین نهایتاً توسط روش ELISA اختصاصی IFN-γ قابل شناسایی و ارزیابی کمی می باشد.
در عفونت با مایکوباکتریوم توبرکلوزیس لنفوسیت های T CD4+ نقش مهمی در کنترل ایمنی از طریق ترشح IFN-γ دارند.
روش QuantiFERON-TB Gold In-Tube فقط قادر به شناسایی IFN-γ تولیده شده توسط لنفوسیت های T CD4+ می باشد.
شواهد نشان می دهد که لنفوسیت های T CD8+ نیز در دفاع علیه مایکوباکتریوم توبرکلوزیس از طریق تولید IFN-γ نقش دارند. این سلول ها هم چنین از طریق تحریک ماکروفاژها برای جلوگیری از رشد باکتری، کشتن سلول های آلوده و لیز مستقیم باکتری های درون سلولی در ایمنی علیه عامل سل نقش دارند.
لنفوسیت های T CD8+ اختصاصی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس که قادر به تولید IFN-γ هستند در افراد مبتلا به سل نهفته و هم چنین سل فعال شناسایی شده است. لنفوسیت های T CD8+ اختصاصی برای ESAT-6 , CFP-10 در بیماران مبتلا به سل فعال بطور متناوب شناسایی شده است. حضور این لنفوسیت ها در بیماران مبتلا به سل نهفته شیوع کمتری نسبت به افراد مبتلا به سل فعال دارد. این لنفوسیت ها در بیماران مبتلا به HIV و کودکان مبتلا به سل نیز گزارش گردیده است.

Negative

یک نتیجه مثبت به دست آمده با این روش نبایستی به تنهایی برای تشخیص سل نهفته مورد استفاده قرار بگیرد. نتایج این آزمایش بایستی در کنار رادیوگرافی و سایر ارزیابی های آزمایشگاهی و بالینی تفسیر شود.
تولید IFN-γ در پاسخ به آنتی ژن های مایکوباکتریوم توبرکلوزیس بیانگر عفونت نهفته با این باکتری می باشد. تفسیر نتایج مثبت در افرادیکه دارای خطر کم برای ابتلا به سل می باشند بایستی با احتیاط ارزیابی شود و آزمایش مجدداً بر روی یک نمونه جدید تکرار شود.
نتایج مثبت کاذب در افرادیکه قبلاً با مایکوباکتریوم marinum ، szulgi و Kansasii آلوده شده اند ممکن است مشاهده شود.
عدم تولید IFN-γ در پاسخ به آنتی ژن های مایکوباکتریوم توبرکلوزیس عفونت قبلی با این باکتری را غیر محتمل می کند.
یک نتیجه منفی بدست آمده از این آزمایش نمی تواند عفونت با مایکوباکریوم توبرکلوزیس را بطور کامل رد کند. در بیمارانی که دارای خطر بالا برای ابتلا به عفونت با این باکتری هستند در صورت منفی شدن آزمایش ، بایستی آزمایش مجدداً برروی یک نمونه جدید تکرار شود.
نتایج مبهم و نامشخص ممکن است به دلیل سطح بسیار پایین تولید IFN-γ مشاهده شود. این نتایج می تواند ناشی از شمارش پایین لنفوسیت ها، کاهش فعالیت لنفوسیتی یا عدم توانایی لنفوسیت های بیمار در تولید IFN-γ باشد.
نتایج مبهم و نامشخص ناشی از مقادیر بسیار بالای IFN-γ در لوله کنترل منفی نیز ممکن است مشاهده شود. این پدیده ممکن است به دلیل حضور آنتی بادی هتروفیل و یا حضور IFN-γ غیراختصاصی در نمونه بیمار باشد. در چنین مواردی انجام مجدد تست با نمونه جدید پیشنهاد می شود.

نتایج منفی کاذب ممکن است ناشی از مرحله عفونت با باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس باشد. به عنوان مثال اگر نمونه گیری قبل از پاسخ ایمنی سلولی به باکتری انجام شود نتایج منفی کاذب به دست می آید.
هم چنین فاکتورهایی که بر روی سیستم ایمنی فرد تأثیر می گذارند و یا نحوۀ جمع آوری و نگهداری نمونه می تواند بر روی نتایج تأثیرگذار باشد.
بعلاوه، حضور آنتی بادی های هتروفیل و یا حضور IFN-γ غیراختصاصی تولید شده در سایر شرایط التهابی ممکن است سبب عدم تشخیص پاسخ اختصاصی علیه ESAT-6 و یا CFP-10 شود.
تأخیر در انجام انکوباسیون و سایر مشکلات تکنیکی در انجام آزمایش ممکن است سبب ایجاد نتایج نامشخص و یا منفی کاذب شود.
تأثیر شمارش لنفوسیتی بر نتایج به دست آمده هنوز به طور دقیق مشخص نشده است و کمترین مقدار لنفوسیت مورد نیاز برای تست هنوز به طور دقیق مشخص نشده است و این مقدار ممکن است در اشخاص مختلف متغیر باشد.
پیشنهاد می شود که انجام تست پوستی توبرکلوزیس و هم چنین آزمایش Interferon-gamma release assay قبل از واکسیناسیون علیه Covid-19 و یا 4 هفته پس از انجام واکسیناسیون انجام شوند.

1. Lewinsohn DM, Leonard MK, LoBue PA, et al: Official American Thoracic Society/Infectious Diseases Society of America/Centers for Disease Control and Prevention Clinical Practice Guidelines: Diagnosis of tuberculosis in adults and children. Clin Infect Dis. 2017 Jan 15;64(2):e1-e33.

2. Moon HW, Gaur RL, Tien SSH, Spangler M, Pai M, Banaei N: Evaluation of QuantiFERON-TB Gold Plus in health care workers in a low-incidence setting. J Clin Micobiol. 2017 Jun;55(6):1650-1657.

3. Telisinghe L, Amofa-Sekyi M, Maluzi K, et al: The sensitivity of the QuantiFERON-TB Gold Plus assay in Zambian adults with active tuberculosis. Int J Tuberc Lung Dis. 2017 Jun 1;21(6):690-696.

4. Theel ES, Hilgart H, Breen-Lyles M, et al: Comparison of the QuantiFERON-TB Gold Plus and QuantiFERON-TB Gold In-Tube Interferon Gamma Release Assays in patients at risk for tuberculosis and in health care workers. J Clin Microbiol. 2018 Jun 25;56(7):e00614-e00618. doi: 10.1128/JCM.00614-18.